Nasreddin Hoca, kadılık yaparken bir gün bir ahbabı burnundan soluyarak gelmiş. Hasmı için söylemediğini bırakmamış. Sonunda,

– Hocam, Allah aşkına söyle, demiş, haklı değil miyim?

Hoca ne yapsın?

– Haklısın, demiş.

Ahbabı sinirleri yatışmış olarak gitmiş. Onun hemen arkasından hasmı gelmiş. Bu defa da o başlamış atıp tutmaya, yok bana şöyle, yok böyle yaptı demeye. O da Hoca’ya sormuş:

– Haklı değil miyim?

Hoca: – Vallahi çok haklısın, demiş.

Adam da sakinleşerek gitmiş. Tüm bunlara tanık olan Hoca’nın karısı bile bu işe şaşırmış kalmış.

– Senin kadılığında bir garip Hoca Efendi. İkisine de sen haklısın dedin. Hiç öyle şey olur mu? Nasreddin Hoca hanımının yüzüne bakıp:

– Hatun, demiş, sen de haklısın!

İşte böyle değil miyiz hep? Bir şekilde hepimiz haklı değil miyiz? Kim bize bir derdini anlatsa bizde daha fenası yok mu? Kim bize komik bir şey anlatsa bizde daha komiği yok mu? Kim bize haklı olduğu bir konuyu anlatsa bizde daha haklısı yok mu? Nedendir bilinmez biz hep haklıyız…

Zaman zaman işlediğimiz günahlarda dahi kendimizi haklı çıkaracak bir neden üretmiyor muyuz? O acil durumda girilmesi gereken emniyet şeridine, yetişemezsem hayatım söner deyip girmiyor muyuz?

Tabiat itibariyle insan bencil bir yaratık. Kendi çıkarları, kendi ihtiyaçları doğrultusunda hareket ediyor. Bunu ne kadar inkâr etsek de çıplak gerçek bu. Aslında bu durum bizlerin bencilliğinden başka bir şey değil. Ama lütfen bencilliği egoistlikle karıştırmayalım. Bencil olmak önce kendini düşünmek anlamına gelirken egoist olmak tüm dünyanın kendi etrafında döndüğünü düşünmek ve buna göre davranmak ve hatta karşılık beklemektir. Her kişi verdiği kararlarda önce kendini düşünerek hareket eder ki bu aslında doğal bir sonuçtur.

Çünkü en karmaşığından en basitine kadar tüm canlı organizmaların birincil içgüdüsü, kendi canlılığını sürdürebilmek, yani hayatta kalmaya devam edebilmektir. Basit bir mantıkla, kendine faydası olmayanın çevresindekilere de faydası olamaz. Öte yandan hem ahlaki hem de felsefi anlamda yol ayrımı, ileriye doğru ikinci adımı atınca, yani "başkaları için iyilik ya da kötülük düşünmek" anlamındaki tercih ve stratejilerimizle birlikte ortaya çıkar.

Mesela bugün, sosyal davranışlarımıza da uyarlanabilen ve varabildiğimiz en ileri analiz olduğu söylenen "Oyun Teorisi’ne göre, bir grubun en yüksek performansı için, üyelerinin her birinin kendi başarıları için ellerinden gelenin en iyisini yapmaları yetmez. Grup üyelerinin her birinin ayrıca grubun toplam başarısı için de ellerinden gelenin en iyisini yapmaları gerekir. Kim bilir belki bir gün insanlar stratejik bencilliklerini masaya yatırarak, yeni bir ahlak tanımlamaya başlayacaklar Günün sonunda insan denen varlık hep haklıdır. Bencilce belki ama her yaptığı aslında kendisi içindir… iyisi de kötüsü de…

İnsanlık belki bir gün akıllanır da hep birlikte çalışmanın faydasının kişisel faydanın üstünde olduğunun farkına varır.

İyimizin bol olduğu günler dileklerimle…