Taşeron hizmetlerin ve taşeron personel sayısının her geçen gün daha da arttığı bir ortamda, asıl işveren ile alt işveren arasındaki ilişkinin içerdiği bilinmezliklerin iş hayatının en büyük açmazlarından birisi olması, sektörün hem en büyük sorunu hem de asıl işverenler açısından en büyük risk faktörü. Doğru yapılandırılmamış asıl işveren & alt işveren ilişkilerinin temelinde yer alan sorunlardan birisi de doğru hazırlanmamış alt işverenlik sözleşmeleri. Peki; ideal alt işverenlik sözleşmesi nasıl olmalıdır ve alt işverenlik sözleşmesinde hangi hususlar yer almalıdır?

Alt İşverenlik Sözleşmesi Nedir?

Alt işverenlik sözleşmesi asıl işveren ile alt işveren arasındaki çalışma koşullarını belirleyen ana sözleşmedir. Taşeron firmanın sunacağı hizmetin, asıl işverenin bu hizmetin karşılığındaki taahhütlerinin ve sözleşme kapsamında çalışacak personellerin tüm şartları alt işverenlik sözleşmesinde yer alır. Doğru yapılandırılmış bir alt işverenlik sözleşmesi, sağlıklı bir asıl işveren alt işveren ilişkisi için olmazsa olmazdır.

Alt İşverenlik Sözleşmesinde Neler Yer Almalıdır?

Alt işverenlik Yönetmeliği uyarınca Alt İşverenlik Sözleşmesinde aşağıdaki hususlar yer almalıdır.

• Tarafların tam ünvanları ve adresleri

• İşyerinde yürütülen asıl işin tanımı

• Alt işveren tarafından yürütülecek işin tanımı (Asıl işin bir bölümü alt işverene veriliyor ise uzmanlık koşuluna dair teknik açıklamalar)

• İşin başlangıç ve bitiş tarihleri

• Alt işverenin işi işyerinin hangi bölümünde gerçekleştireceği

• Asıl işverenin, alt işverenin işçilerine karşı kanundan doğan tüm haklarından müteselsil (birlikte) sorumlu olacağı

• Daha önce asıl işveren tarafından çalıştırılan işçilerin alt işverene geçmeleri halinde haklarının kısıtlanamayacağı

• Alt işverene verilen işlerin yürütülme esasları

• Asıl işveren ve alt işveren yetkililerinin imzaları

Her ne kadar Alt İşverenlik Yönetmeliği uyarınca sözleşmede yer alması gereken hususlar belirlenmiş olsa da bu hususlar esasen asıl işveren ile alt işveren arasındaki ilişkinin şartlarını değil, devletin şekil ve şartlarını içerdiğinden uygulamada yetersizdir. Bu sebeple aşağıdaki hususların da alt işverenlik sözleşmesinde yer alması gerekmektedir.

• Fatura edilecek maliyetlerin açıklamalı tabloları

• Faturaların ödeme tarihleri

• Taşeron firmanın personellerine maaş ödeme tarihleri

• Taşeron personellerin özlük, yönetim ve denetim işlerinin kimin tarafından yürütüleceği

• Resmi tatillerde çalışmaların durumu ve maliyetleri kimin karşılayacağı

• Fazla çalışmaların (mesailerin) durumu ve nasıl faturalandırılacağı

• Kıdem, ihbar vb. tazminatların kimin tarafından karşılanacağı

• Yıllık izine çıkan personellerin durumu ve yıllık izin maliyetlerinin kimin tarafından karşılanacağı

• Yemek, servis, iş kıyafeti ve diğer ekipmanların standartları ile kimin tarafından karşılanacağı

• İşyeri hekimi, sağlık personeli, iş güvenliği uzmanı vb. maliyetlerin kimin tarafından karşılanacağı

• Taşeron personellere yıl içinde yakacak, bayram, giyecek vb. yardımlar yapılacak mı ve kim tarafından karşılanacak

• Taşeron personellerin izin, rapor, devamsızlık ve disiplin sorunu durumlarında izlenecek yöntemler

• İş kazası prosedürü ve acil durumlarda tarafların sorumlulukları

• İşten ayrılan personellerin yerine ne kadar sürede personel temin edileceği

• Ekstra personel taleplerinde ne kadar sürede ve kaç personel temin edilmesi gerektiği

• Talep edilen kalite ve yetki belgeleri

• Anlaşmazlıkların çözümünde yetkili makamlar

Alt işverenlik Sözleşmesi Örneği

Yukarıdaki bilgilerden anlaşılacağı üzere alt işverenlik sözleşmesinde yer alması gereken ve asıl işveren ile alt işveren arasındaki ilişkinin detaylarını belirleyen şartlar Alt İşverenlik Yönetmeliği şartlarından oldukça farklıdır. Bu şartlar esasen yukarıda verilmekle birlikte sektörden sektöre farklı parametreler içerebilir. Böyle olsa dahi sektöre göre basitçe geliştirilebilir ve değiştirilebilir. Bu sebeple hazır formatta bir alt işverenlik sözleşmesi aramak yerine kendi alt işverenlik sözleşmenizi oluşturmanız daha doğru olacaktır.

Hatalı Alt İşverenlik Sözleşmesi’nin Cezai Müeyyidesi

Asıl işveren ile alt işveren arasındaki ilişkinin gerçekten bir hizmet alımı mı yoksa mevcut çalışanların haklarının kısıtlanması mı olduğu konusu çok önemlidir ve “muvazaa” başlığı altında incelenir. Hukukta muvazaa, bir hukuki ilişkinin taraflarının, üçüncü kişileri aldatmak amacıyla gerçek iradelerine uymayan ve kendi aralarında hüküm ve sonuç doğurmayan bir görünüş yaratmak konusunda yaptıkları gizli anlaşma anlamına gelir. Muvazaanın incelenmesinde birçok başlık olmakla birlikte “sözleşmenin gerekli bilgileri içermemesi” Alt İşverenlik Yönetmeliği 9.maddesine aykırılık içereceğinden söz konusu sözleşmenin alt işverenlik sözleşmesi olarak kabul edilmemesine neden olacaktır. Bunun sonucu ise sözleşmenin butlan (geçersiz) kabul edilmesi ve tüm çalışanların ilk işe giriş tarihinden itibaren asıl işverenin çalışanı olarak kabul edilmesidir.